15 γερμανικά «γλωσσικά emoji»
από τη Γιούστα Πογιάνη
Σταθμό στην πορεία εκμάθησης της γερμανικής γλώσσας αποτελούν ορισμένες μικρές, απατηλές συχνά, λέξεις, η χρήση των οποίων θα λέγαμε ότι είναι ένα διακριτό σημείο ανάμεσα στους φυσικούς και μη ομιλητές της γερμανικής. Η εξοικείωση μας με την ορθή χρήση τους δεν είναι αρκετά μεγάλη, deshalb ist es Zeit, sie unter die Lupe zu nehmen. Los geht’s!
Also was sind eigentlich die Modalpartikeln?
Τα λεγόμενα Modalpartikeln, ή αλλιώς Abtönungsartikeln, θα μπορούσε κανείς να τα φανταστεί σαν «γλωσσικά emoji» ή «filler words». Χαρακτηριστικά λέγεται ότι είναι «Zaunkönige und Läuse im Pelz der Sprache», που στην κυριολεξία θα σήμαινε «οι τρωγλοδύτες και οι ψείρες στη γούνα της γλώσσας». Πράγματι, τρωγλοδύτες (μικρά πτηνά που συνηθίζουν να κρύβονται σε φράχτες), αφού έχουν την τάση να τρυπώνουν στις προτάσεις και να καλλωπίζουν τη γλώσσα, και ψείρες, διότι προσδίδουν αυτή την έξτρα ζωντάνια και ζωηρότητα στη ροή του λόγου (ας σκεφτούμε π.χ. τα ελληνικά «δα», «ντε», «μα»).
Ποιος ο ρόλος και το επικοινωνιακό τους πλαίσιο;
Τα Modalpartikeln απεικονίζουν την ιδιαιτερότητα της γερμανικής γλώσσας και είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την ιδιοσυγκρασία των Γερμανών. Χρησιμοποιούνται κατά κανόνα στον προφορικό λόγο, χωρίς να αποκλείεται η χρήση τους και στον γραπτό. Είναι, θα λέγαμε, ένα πραγματικό challenge για τους μεταφραστές, καθώς ουκ ολίγες οι φορές που προκαλούν σύγχυση. Τα μόρια χρησιμοποιούνται για να εκφράσουν τη συναισθηματική κατάσταση ή τη στάση του ομιλητή απέναντι στα λεγόμενα και έχουν την ιδιότητα να ενισχύουν ή να αποδυναμώνουν τη θέση του. Δεν έχουν συντακτικό ούτε και γραμματικό ρόλο και η λειτουργία τους περιορίζεται στο γεγονός ότι δίνουν μια χρωματιστή πινελιά στον λόγο -σε συνδυασμό πάντοτε με τον κατάλληλο τόνο στη φωνή μας. Συνήθως, τοποθετούνται στη μέση της πρότασης, μετά το ρήμα και τις αντωνυμίες. Wie bringt man denn Deutschlernenden die Modalpartikeln bei? Ιδού το ερώτημα.
Schauen wir uns mal ihre häufigsten Verwendungen durch Beispiele an!
Doch
Αντίρρηση/Εναντίωση
Das ist doch nicht dein Ernst, oder? (Σοβαρολογείς;)
Ευγενική παράκληση
Sei doch endlich still! (Σταμάτα επιτέλους!)
Αναφορά σε κάτι ήδη γνωστό για υπενθύμιση
Es ist doch jedem bekannt, dass Covid-19 sehr ansteckend ist. (Μα, είναι σε όλους γνωστό ότι ο Covid-19 είναι πολύ μεταδοτικός.)
Bloß
Προειδοποίηση
Fass das bloß nicht an! (Έτσι και το ακουμπήσεις!)
Ανησυχία
Was ist bloß mit dir los? (Μα, τι συμβαίνει με σένα;)
Nur
Προειδοποίηση
Überlege dir nur gut was du sagst! (Σκέψου καλά τι λες!)
Θυμός/ Αγανάκτηση
Wie konntest du nur? (Καλά, πώς μπόρεσες;)
Ja
Επιβεβαίωση
Das ist ja wie ich erwartet habe. (Ακριβώς όπως το περίμενα.)
Έκπληξη
Das war ja spektakulär! (Ήταν πραγματικά εντυπωσιακό!)
Προειδοποίηση
Mach das ja nie wieder! (Μην το ξανακάνεις!)
Eben
Υποχώρηση/ Ανυπαρξία άλλης λύσης
Das ist eben so. (Έτσι έχουν τα πράγματα.)
Έμφαση
Eben das wollte ich erreichen! (Ακριβώς αυτό ήθελα να πετύχω!
Halt
Υποχώρηση/ Συμβιβασμός με κάτι που δεν μπορεί να αλλάξει
-Du hast mein Glas verschüttet. (-Μου έριξες το ποτό.)
-Ich war halt abgelenkt. (-Ήμουν απλά αφηρημένη.)
Mal
Ενδιαφέρον/ Προτροπή
Guck dir das mal an! (Για ρίξε μια ματιά!)
Ευγενική παράκληση
Schaltest du mal bitte das Licht an? (Θα μπορούσες να ανάψεις το φως;)
Denn
Ενδιαφέρον/ Έμφαση στην ερώτηση
Wo hast du denn Chinesisch gelernt? (Πού έμαθες, λοιπόν, κινέζικα;)
Αρνητική έκπληξη
Woher hast du denn diesen Schluss gezogen? (Από πού έβγαλες αυτό το συμπέρασμα;)
Eigentlich
Ενδιαφέρον/ Εμβάθυνση στην ουσία
Wie viele Sprachen kennst du eigentlich? (Αλήθεια, πόσες γλώσσες ξέρεις;)
Κριτική/ Αρνητική έκπληξη
Was soll das eigentlich bedeuten? (Τι υποτίθεται ότι σημαίνει αυτό;
Wohl
Πιθανότητα/ Ειρωνεία
-Er hat sich einen Porsche gekauft. (-Αγόρασε μια Porsche.)
– Er muss wohl jemanden beeindrucken. (-Μάλλον θέλει να εντυπωσιάσει κάποιον/α.
Schon
Έμφαση
Das ist schon viel besser! (Έτσι είναι πολύ καλύτερα!)
Ενθάρρυνση
Es wird schon bald alles wieder gut sein. (Σύντομα θα φτιάξουν όλα.)
Σχετική βεβαιότητα
-Wir sind spät. (-Έχουμε αργήσει.)
-Keine Sorge! Wir werden den Bus schon erreichen. (-Μην ανησυχείς! Μάλλον θα το προλάβουμε το λεωφορείο!)
Ruhig
Άδεια/ Παραχώρηση
Du kannst ruhig sprechen. (Μπορείς να μιλήσεις άφοβα
Nun
Έμφαση σε ερώτηση
Was machst du nun mit diesem Gewehr? (Τι κάνεις τώρα μ’ αυτό το όπλο;)
Θυμός
Bist du nun zufrieden? (Ευχαριστημένος/η;
Aber
Έμφαση/ Έκπληξη για κάτι απροσδόκητο
Das ist aber sehr nett von dir! (Μα, αυτό είναι πολύ ευγενικό εκ μέρους σου!)
Wir empfehlen euch folgendes Video für mehr Einblick:
dfltivoice.wordpress.com 